Antoni Szczerbowski, urodzony 6 czerwca 1859 roku w Kętach, to postać związana z historią polskiego pożarnictwa oraz inżynierii. Zmarł 24 września 1912 roku we Lwowie, pozostawiając po sobie znaczący dorobek w dziedzinie ratownictwa.
Był nie tylko zaangażowanym działaczem strażackim, ale także konstruktorem, który odegrał kluczową rolę w organizacji straży pożarnych w Galicji. Pełnił funkcję drugiego szefa Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Królestwa Galicji i Lodomerii, co podkreśla jego wpływ na rozwój tej instytucji.
Szczerbowski był również naczelnym redaktorem miesięcznika „Przewodnik Pożarniczy”, który wydawano we Lwowie. Publikacja ta miała na celu promowanie wiedzy o ochronie przeciwpożarowej i nowinkach w tym zakresie.
Jednym z jego najważniejszych wynalazków, który przyniósł mu uznanie, była uniwersalna drabina pożarnicza, znana później jako drabina Szczerbowskiego. To innowacyjne rozwiązanie znacznie ułatwiło akcje ratunkowe, ukazując jego geniusz w dziedzinie inżynierii pożarniczej.
Życiorys
Antoni Szczerbowski był wybitnym nauczycielem, który swoją karierę rozpoczynał w szkole ludowej w Kętach. Jego pasja do działalności społecznej zmaterializowała się w roku 1882, kiedy to zdecydował się przyłączyć do lokalnej ochotniczej straży pożarnej, a wkrótce awansował na dowódcę jednego z oddziałów. Już w 1886 roku odbył przeszkolenie w krakowskiej zawodowej straży pożarnej, co zakończyło się zdobyciem prestiżowego stopnia inspektora straży pożarnych.
W latach 1885-1893 Szczerbowski pracował w Oświęcimiu, gdzie pełnił obowiązki w Urzędzie Miejskim oraz aktywnie uczestniczył w lokalnej ochotniczej straży pożarnej. Po przeprowadzce do Jarosławia w latach 1893-1896, objął stanowisko naczelnika Miejskiej Straży Pożarnej (zawodowej). Od ostatniego kwartału 1895 roku zaczął pełnić rolę zastępcy sekretarza Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych we Lwowie, co Wiązało się z pełnieniem obowiązków zastępcy przewodniczącego Związku. Po śmierci inżyniera Aleksandra Piotrowskiego, jednego z współzałożycieli i pierwszego sekretarza Związku, Szczerbowski objął tę ważną funkcję, stając się sekretarzem Związku, co odpowiadało pozycji przewodniczącego.
W ramach pełnionej przez siebie roli podejmował działania o charakterze organizacyjnym oraz organizował kursy pożarnicze. Interesował się również nowinkami technicznymi w dziedzinie pożarnictwa. Warto podkreślić, że w latach 1896-1912 pełnił funkcję redaktora naczelnego miesięcznika „Przewodnik Pożarniczy”, który w tym okresie znacząco podniósł swoje standardy merytoryczne oraz zyskał dużą popularność. Publikował tam artykuły dotyczące problematyki fachowej, ale również poruszał temat etyki w służbie pożarniczej oraz zasady honoru i godności osobistej strażaków. Znany był też jako wydawca, a w ramach Biblioteki Strażackiej Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicji i w początkowych latach niepodległej Polski wypuścił na rynek 78 broszur oraz 5 książek dotyczących szerokiego zakresu pożarnictwa. Tematyka publikacji obejmowała m.in. kwestie organizacji, taktyki i techniki pożarniczej, akcje gaśnicze, działania przeciwpowodziowe, a także działania ratownicze.
W swojej karierze Szczerbowski zdobył także uznanie jako konstruktor innowacyjnej drabiny pożarniczej, znanej dzisiaj jako drabina Szczerbowskiego. Wynalazek ten stał się niezwykle popularny wśród zarówno ochotniczych, jak i zawodowych straży pożarnych, dzięki swojej wszechstronności podczas akcji gaśniczych i ratowniczych. Drabina Szczerbowskiego składała się z dwóch oddzielnych przęseł, które można było używać osobno lub zestawiać pod odpowiednim kątem. Jej konstrukcja pozwalała na różnorodne zastosowania w zależności od sytuacji: mogła być używana jako wolno stojąca, przystawiana do obiektów lub jako drabina dachowa.
Życie prywatne
Antoni Szczerbowski poślubił Rozalię z Hoffmanów, córkę Piotra Hoffmana oraz Franciszki z Winklerów, w dniu 23 stycznia 1888 roku. Wspólnie doczekali się czterech dzieci, w tym: Marii Emilii Franciszki Szczerbowskiej, która urodziła się w Oświęcimiu w 1888 roku, a zmarła w Kętach w 1966 roku. Była ona nauczycielką i polonistką. Kolejnym dzieckiem był Teodor Jerzy, urodzony w 1890 roku, który również wybrał zawód nauczyciela. Zofia Lucyna, urodzona w 1891 roku, także została nauczycielką. Najmłodszym z rodzeństwa był Adam Szczerbowski, urodzony w 1894 roku w Jarosławiu, który zmarł w 1956 roku w Łodzi. Adam był nauczycielem języka polskiego, pisarzem, tłumaczem, krytykiem literackim, wydawcą, redaktorem, historykiem oraz żołnierzem Legionów Piłsudskiego i powstańcem warszawskim.
Antoni Szczerbowski zmarł 24 września 1912 roku we Lwowie. Jego życie pozostawiło trwały ślad w pamięci rodziny oraz w społeczności, w której żył.
Wybrane publikacje
Antoni Szczerbowski był autorem licznych publikacji, które miały znaczący wpływ na rozwój ochrony przeciwpożarowej. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:
- Katechizm strażacki z 1905 roku,
- Album przyrządów, przyborów i ćwiczeń strażackich z 1910 roku, wzbogacony ilustracjami,
- Poradnik dla instruktorów straży pożarnych w gminach wiejskich z 1912 roku.
Przypisy
- Literatura i sztuka. Antoni Szczerbakowski Kurier Lwowski 14.07.1912 r. nr 318 s. 3
- Antoni Szczerbowski Kurier Lwowski 1912 r. nr 441 s. 9
- Literatura i sztuka Kurier Lwowski 1910 r. nr 230 s. 11
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Kazimierz Sablik | Wilhelm Wilk-Wyrwiński | Antoni Tobiasiewicz | Karol Karasiński | Stanisław Tyrcha | Edward Jędrzejowski | Stanisław Królicki | Władysław Tobiasiewicz | Jan Włodarski | Edward Jasiński | Władysław BartelaOceń: Antoni Szczerbowski